-
"...Φιλάρχαιός τις εξ Αθηνών, δι’ επιστολής του, δημοσιευθείσης εν τω «Νεολόγω» της Κωνσταντινουπόλεως, εν η πολλά γράφει, καταλήγει, συμπεραινόμενος, εις ουδέν ήττον ή εις την κατεδάφισιν της ανοικοδομηθείσης επί της κλιτύος του Λυκαβητού δεξαμενής του Αδριανού, ως γενομένης ατέχνως, αφιλοκάλως, και άνευ διακρίσεως της μεγαλοπρεπείας του μνημείου τούτου της αρχαιότητος. Ενδεχόμενον αι κατηγορίαι του φιλαρχαίου να ώσι βάσιμοι˙ ευθύς όμως εξ αρχής, και προ παντός άλλου, δικαιούταί τις να ερωτήση˙ α) Τις ο φιλάρχαιος ούτος; Παρέχει άρα γε η γνώμη του αυθεντικότητα; β) Αληθή ή ψευδή γράφει, προς επιτυχίαν μυστηριώδους και μεμακρυσμένου σκοπού; γ) Οποίον μνημείον ανεκαλύφθη, και τις ο σκοπός και τα μέσα της ανοικοδομήσεως του ανακαλυφθέντος μνημείου; δ) Οποίοι κανόνες της τέχνης παρεβιάσθησαν, κατά την ανοικοδόμησιν; Εις τας ερωτήσεις ταύτας ας επιτραπή ημίν να φέρωμεν παρατηρήσεις και απαντήσεις τινάς. Εν πρώτοις ο φιλάρχαιος, καίτοι γνωστός εκ του ύφους προγενεστέρων φυλλαδίων του, εφοβήθη το φως..."
-
"...Ως διά του φύλλου του παρελθόντος Σαββάτου ανηγγείλαμεν, χθες εγένετο ο καθαρισμός της δεξαμενής του Αδριανείου υδραγωγείου, εις ην παρέστησαν ο δήμαρχος Αθηναίων, ο υπουργός των Εσωτερικών και περί τους πεντακοσίους περίπου πολίται. Εκ της εργασίας ταύτης απεδείχθη, ότι εν τω πυθμένι της δεξαμενής δεν υπήρχεν ειμή μόνον άργιλλος και άμμος, ουδεμία δε άλλην ακάθαρτος ουσία ευρέθη εν αυτή. Ο καθαρισμός της δεξαμενής διήρκεσεν από της 8 π. μ. μέχρι τις 3 μ. μ., το δ’ εκ της δεξαμενής εξαχθέν ύδωρ εχρησιμοποιήθη ριφθέν εις την υπόνομον της οδού Σταδίου και εις την ετέραν την απολήγουσαν εις το ρεύμα της Βάθειας..."
-
"...Μέχρι του 1874 επιστεύετο, ότι η πηγή των υδάτων της πόλεως υπό το τότε τελευταίον ονομαζόμενον φρέαρ, μεταξύ της οδού Κιφησσίας και του χωρίου Χαλανδρίου, και ότι αμέσως μετά την πηγήν ήτο διάφραγμα χρησιμεύον ως δεξαμενή ή διϋλιστήριον, εκ της οποίας το ύδωρ διωχετεύετο εις την πόλιν. Η τότε υδραυλική επιτροπή του Δημοτ. Συμβουλίου, συγκειμένη εκ του υποφαινομένου Δ. Ζαχαρία και των κ. Δημ. Καλλιφρονά, Αγγέλου Κουτσογιάννη και του αποβιώσαντος Δ. Αλμέιδα, μετά προηγουμένην μελέτην, επείσθη ότι δεν ήτο εκεί η πηγή του ύδατος, ούτε μετ' αυτήν τεχνητόν τι έργον προς εκκαθάρισιν αυτού. Η επιτροπή εύρε μεγάλην αντίπραξιν προς υποστήριξιν και πραγματοποίησιν της ιδέας της και μετά μακράς συζητήσεις εν τω Δημοτ. Συμβουλίω έλαβε την άδειαν, υπό ιδίαν αυτής ευθύνην, και επεχείρησε την εκκαθάρισιν του εκεί τεμαχίου του υδραγωγείου· προς απόδειξιν δε της αντιδράσεως κατά της επιτροπής, παραθέτομεν εκτός πολλών άλλων γραφέντων εις τας εφημερίδας κατ' αυτής, την εξής περικοπήν εκ της τότε δημοσιευομένης εφημερίδος η Αυγή εν τω φύλλω αυτής της 13 Ιουλίου 1874: «Άκουσον αναγνώστα, και αν θέλης μην αγανακτής. »Το υπάρχον υδραγωγείον κατεσκευάσθη επί Αυτοκράτορος Αδριανού· οι άριστοι τότε υδραυλικοί επιστήμονες είχον κατασκευάσει 30-35 μέτρα μακράν της πηγής επί της επιφανείας του πυθμένος του υδραγωγείου διάφραγμά τι, το οποίον εχρησίμευε εν είδει δεξαμενής, εν η καθαριζόμενον το εκ της πηγής ορμητικώς αναβρύον ύδωρ, μετωχετεύετο εις την πόλιν. »Το διάφραγμα τούτο κρημνίζει σήμερον ο κ. Δήμαρχος τη γνωμοδοτήσει δύο αδαών και αμοίρων πάσης οιασδήποτε ειδκότητος δημοτ. Συμβούλων, ίνα ούτω αυξήση δήθεν το ύδωρ της πόλεως μη ευρίσκον εμπόδιον τι.."
-
Αι εργασίαι προς αύξησιν των υδάτων της πόλεως Αθηνών διά του καθαρισμού και της επισκευής διαφόρων διακλαδώσεων του Αδριανείου υδραγωγείου επιδιώκονται. Εντολή της κυβερνήσεως, ο γάλλος αρχιμηχανικός κ. Γκοτλάν ήρξατο της μελέτης των γενησομένων υδραυλικών παρασκευών, ήτις δεν θέλει διαρκέσει πλέον της μιας εβδομάδος. Μεθ’ ο άρξονται αι εργασίαι, των χρημάτων λαμβανομένων εκ του μετά της Τραπέζης δημοτικού δανείου του ενός εκατομμυρίου δραχμών. Αναμένεται ν’ αυξήσωσι τα ύδατα εντός τινων μηνών κατά δώδεκα οκάδας. Να το ιδούμεν και να μη το πιστεύσωμεν. Αλλά μακάρι!
-
Κατά τας υπό του μηχανικού του δήμου γενομένας καταμετρήσεις, το εν τη αδριανείω δεξαμενή ύδωρ ην, κατά μέσον όρον, από της 20 μέχρι της 30 δεκεμβρίου, το μεν τακτικόν οκάδων 11 μέχρι 12, μετά του ύδατος δε του Κολωνακίου και των Αμπελοκήπων οκάδων 14 μέχρι 15,50. Επαισθητώς ηύξησε το εκ της Πεντέλης διά των πρό τινος τοποθετηθέντων σιδηρών σωλήνων εισρέον ύδωρ, εις το αδριάνειον υδραγωγείον, παρά το Χαλάνδριον.
-
Πρόταση για επαναχρησιμοποίηση της δεξαμενής των Αμπελοκήπων του Αδριάνειου Υδραγωγείου και για καθαρισμό των υδάτων.
-
Το δημοτικόν συμβούλιον μη αρκούμενον, και δικαίως, εις την εξέτασιν του ύδατος μόνον του Αδριανείου, αλλ’ επιθυμούν και κατά τα μέρη, διακλαδώσεις κλπ. εν τη πόλει να βεβαιωθή μη που τυχόν εμολύνθη το ύδωρ ωρισμένης συνοικίας, παρέσχε τω κ. δημάρχω, κατ’ αίτησιν του, τρισχιλίων δραχμών πίστωσιν προς αμοιβήν γενησομένων προς τούτο εργασιών χημικών και μικροβιολογικών υπό των αρμοδίων, οίτινες, αφιλοκερδώς όλως είχον εκτελέσει την πρώτην εξέτασιν του Αδριανείου και υπέβαλον εκτενείς επιστημονικάς εκθέσεις. Κατά πρότασιν δε του ιατρού κ. Αγγελοπούλου, εγένετο δεκτόν, όπως συνεργασθή και ο στρατιωτικός ιατρός κ. Σάββας ως ασχοληθείς εν Ευρώπη εις μικροβιολογικά. Αναμένομεν μετά πολλού ενδιαφέροντος τας νεωτέρας εκθέσεις.
-
Μία επιστολή του κ. Δ. Γρ. Καμπούρογλου: «Εις έν ωραίον άρθρο σας είδα να γίνεται λόγος περί του Αδριανείου υδραγωγείου. Oπωσδήποτε καλόν είνε να γνωρίζωσιν οι αναγνώσταί σας ότι η δεξαμενή του Αδριανείου ήτο πασίγνωστος καθ’ όλους τους αιώνας, καίτοι ήτο κεκαλυμμένη διά χωμάτων. Την αναφέρουν, την δεικνύουν, την ζωγραφίζουν όλοι οι περιηγηταί. Μάλιστα υπήρχεν επί θέσει και η κολοσσιαία επιγραφή της μέχρι του 1777 ότε, κτισθέντος του νέου τειχίου της πόλεως εχρησίμευσεν ως υπέρθυρα της Πύλης των Μεσογείων, (της μπουμπουνίστρας λεγομένης ως εκ της θορυβώδους κρήνης της παρ’ αυτήν). Ήδη η επιγραφή αύτη σώζεται εντός του Ανακτορικού κήπου. Ώστε γνωστής ούσης της δεξαμενής, εις ήν κατέληγε το υδραγωγείον, υποθέτομεν ότι δύναται να θεωρηθή ως γνωστόν ανέκαθεν και το υδραγωγείον αυτό.
-
Προσφυγή του Δήμου Αθηναίων σε δανεισμό για επέκταση του δικτύου ύδρευσης
-
Πρότασεις για τη μεταφορά ύδατος από τη Στυμφαλία και τη σύνδεση χειμμάρων με το Αδριάνειο.
-
"...ένα μήνα το διορθώνουν και ακόμη αδιόρθωτο είναι. εν τω μεταξύ ο κόσμος πίνει θολό νερό...".
-
Ύδρευση και εξυγίανση των Αθηνών και Πειραιώς
-
Διακοπή υδροδότησης της Αθήνας λόγω πτώσης του Αδριάνειου
-
Αντιπαραθετικοί σχεδιασμοί μηχανικών για την Αθήνα και το σύστημα υδροδότησής της.
-
Χάρτης λεκανοπεδίου Αττικής με αναφορά σε ποτάμια, λόφους, οικισμούς, εκκλησίες, καλλιέργειες, τοπωνύμια, ερείπια, λατομεία κ.ά. Διακρίνονται τα φρεάτια του Αδριάνειου Υδραγωγείου.
-
Τοπογραφικό διάγραμμα ζώνης Αδριάνειου Υδραγωγείου, Χαλάνδρι 1936
-
Κατα μήκος τομή Αδριάνειου Υδραγωγείου στο Χαλάνδρι, 1936
-
Η κάμερα της εκπομπής «τρυπώνει» στα έγκατα της αττικής γης, σε σπήλαια, καταφύγια, κατακόμβες και στο υπόγειο δίκτυο ύδρευσης. Παρουσιάζονται υπόγεια φρεάτια του Αδριάνειου υδραγωγείου, η δεξαμενή συγκέντρωσης υδάτων της περιοχής του Χαλανδρίου και εικόνες από τη δεξαμενή στο Κολωνάκι.
-
Ερείπια του προστώου της δεξαμενής του Αδριάνειου Υδραγωγείου (Δεξαμενή) στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Απεικονίζεται γαλακτοκομείο Αρβανιτών (μάντρα). Γυναίκα αρμέγει την κατσίκα για να φτιάξει καϊμάκι. Ένας άντρας έχει έρθει με το άλογό του για να αγοράσει γαλακτοκομικά προϊόντα
-
Η εργασία φωτίζει την ιστορία της υδροδότησης της Αθήνας για μια χρονική
περίοδο που καλύπτει το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ως τις αρχές της δεκαετίας του
1930.
-
Το νερό του Αδριάνειου υδραγωγείου συνεχίζει να είναι φαιό και υπόλευκο.
-
Βιβλίο του μηχανικού Ανδρέα Κορδελλα για το σύστημα ύδρευσης της Αθήνας που εκδόθηκε το 1879
-
"...Μέγας τις υπόγειος αγωγεύς έχων τομήν 84 τετραγωνικών εκατοστομέτρων, ήτοι 1,20 ύψος και 0,70 πλάτος, εκτισμένος δε καλώς διά μεγάλων οπτοπλίνθων επτά εκατοστομέτρων πάχους διαπερνά εν μέσω την περίρρυτον Αθηναϊκήν λεκάνην επί μήκους αχριτούδε εγνωσμένου 14,000 μέτρων. Από του αγωγέως τούτου αναχωρούσιν ως μεγάλαι τινές αρτηρίαι άλλοι υπόγειοι αγωγείς μικροτέρων διαστάσεων, ους καλούσιν εγκάρσια υδραγωγεία, εις διαφόρους διευθύνσεις και ελιγμούς, οίτινες διοχετεύουσι τα τε πηγαία ύδατα των παρακειμένων ορέων ως και τα διηθούντα και κατασταλάζοντα εις τον μέγαν αγωγέα ή το κεντρικόν υδραγωγείον. Το μήκος των αρτηριοειδών τούτων αγωγέων είναι βεβαίως μέγιστον, δεν δύναται όμως από τούδε ούτε κατά προσέγγισιν να ορισθή. Τα εκ των εγκαρσίων τούτων αγόμενα ύδατα συνήθως εισρέουσιν εις δεξαμενάς κειμένας παραπλεύρως του μεγάλου υδραγωγείου όπου καθαίρονται εκ της ιλύος και των συρομένων αμμωδών υλών. Επ’ αμφοτέρων των υδραγωγείων ευρίσκονται ψυχαγώγια(μπατζάδες) κείμενα καθ’ ωρισμένας απ’ αλλήλων αποστάσεις, συνήθως δε κατά 37 μέτρα, εισί καλώς εκτισμένα και εχρησίμευσαν προς τε την διάτρησιν του υπογείου σύριγγος, προς την οικοδόμησιν και τελειοποίησιν αυτής, είτα δε προς την κάθαρσιν των υδραγωγείων εκ της σχηματιζομένης παρά ταις παρειαίς αυτών πορώδους λιθιάσεως. Τα ψυχαγώγια ταύτα, ων το βάθος παραλλάσσει από 7 έως 37 μέτρων εισί κυλινδρικά, αλλά τα επί των καμπών των αγωγέων κείμενα έχουσι στόμια τετράγωνα δεικνύοντα ούτω διά των πλευρών αυτών την παραλλάσσουσαν διεύθυνσιν..."
-
Ασπρόμαυρη φωτογραφία από φρεάτιο του Αδριάνειου στην οδό Ναυαρίνου και Φιλελλήνων στο Χαλάνδρι το 1981
-
Έγκριση της Εφορείας Αρχαιοτήτων στις τροποποίησεις του ρυμοτομικού σχεδίου Χαλανδρίου που κατέθεσε ο Δήμος για τηνπροστασία του Αδριάνειου Υδραγωγείου.
